Apa itu Lupus? Benar-benar Tidak Boleh Dipulihkan?
Anda mungkin pernah mendengar tentang lupus. Walaupun sudah biasa dengan namanya, tidak banyak yang tahu lupus sebenarnya, apa yang menyebabkannya, dan bagaimana ia dirawat. Jadi, apa yang lupus? Bolehkah ia sembuh??
Apakah lupus??
Lupus adalah gangguan sistem imun yang berlaku di dalam badan. Penyakit ini termasuk dalam penyakit autoimun yang menyebabkan sel-sel badan yang rosak dan keradangan.
Ringkasnya, lupus adalah keadaan di mana tubuh menghasilkan antibodi yang berlebihan. Di bawah keadaan biasa, antibodi berfungsi untuk melindungi tubuh daripada pelbagai bahan asing yang boleh menyebabkan penyakit.
Walau bagaimanapun, pada orang yang mempunyai lupus (Odapus), antibodi yang sebenarnya mereka menyerang sel-sel badan mereka sendiri. Sehingga, odapus mudah mengalami penyakit berjangkit dan radang - kerana sel yang sihat diserang oleh antibodi.
Apakah jenis lupus??
Terdapat beberapa jenis lupus yang wujud, iaitu:
- Sistemik lupus erthematosus (SLE), adalah jenis lupus yang paling biasa. Jenis penyakit menyerang pelbagai tisu seperti sendi, kulit, otak, paru-paru, buah pinggang, dan saluran darah.
- Discoid lupus erthematosus, adalah sejenis lupus yang menyerang tisu kulit, menyebabkan ruam.
- Lupus neonatal adalah lupus yang menyerang bayi baru lahir. Penyakit ini dialami oleh bayi yang dilahirkan oleh ibu yang mempunyai keabnormalan antibodi.
- Lupus kerana ubat, gangguan ini biasanya hanya berpengalaman dalam masa yang singkat. Jadi beberapa ubat boleh menyebabkan kesan sampingan yang menyerupai gejala lupus. Keadaan pesakit akan bertambah baik jika penggunaan ubat dihentikan.
- Subacute cutaneous lupus erythematosus, adalah lupus yang menjadikan parut tisu kulit dan terbakar apabila terdedah kepada cahaya matahari.
Seberapa sering lupus berlaku??
Lupus adalah penyakit yang jarang berlaku. Walaupun bilangannya belum diketahui, di Indonesia saja, terdapat sekitar 12.700 orang yang mengalami penyakit ini pada tahun 2012. Insiden penyakit ini kemudian meningkat menjadi 13.300 pada tahun 2013.
Kebanyakan orang yang mempunyai lupus adalah wanita. Dilaporkan bahawa sebanyak 90% kes lupus berlaku pada wanita. Alasan untuk ini tidak diketahui sehingga kini. Walau bagaimanapun, satu kajian yang diterbitkan dalam Annals of Rheumatic Disease menyatakan bahawa ini berkaitan dengan kromosom gen wanita.
Di samping itu, kebanyakan kes lupus dikesan pada pesakit berusia 15-45 tahun. Walau bagaimanapun, ia tidak menolak kemungkinan keadaan ini berlaku pada kanak-kanak dan orang tua.
Apakah tanda-tanda dan ciri-ciri lupus?
Lupus adalah penyakit yang dikenali sebagai '1000 penyakit muka'. Istilah ini timbul kerana penyakit kronik ini menyebabkan gejala dan tanda-tanda yang hampir sama dengan penyakit lain. Oleh itu, penyakit ini cenderung untuk dikesan lebih awal. Berikut adalah beberapa gejala dan tanda yang biasanya dialami oleh odapus, menurut American College of Rheumatology:
- Kesakitan bersama
- Sendi bengkak
- Mulut atau hidung mempunyai luka yang tidak sembuh selama beberapa hari hingga berbulan-bulan.
- Di dalam air kencing terdapat darah atau protein (proteinuria)
- Terdapat ruam pada pelbagai permukaan kulit
- Kehilangan rambut
- Demam
- Kejutan
- Kesakitan dada dan kesukaran bernafas akibat keradangan paru-paru
Jika anda mengalami sekurang-kurangnya 4 gejala dan tanda-tanda, maka anda perlu segera berjumpa doktor.
Apakah punca-punca lupus?
Lupus adalah penyakit kronik yang disebabkan oleh gangguan di dalam badan, oleh itu ia bukanlah penyebab utama virus atau bakteria. Malah, pakar tidak tahu apa yang menyebabkan lupus. Terdapat banyak faktor yang mungkin menyebabkan ini. Walau bagaimanapun, beberapa teori menyatakan bahawa lupus disebabkan oleh interaksi gen, hormon, dan alam sekitar.
1. Faktor genetik
Penyelidik dari Pusat John Hopkins, mula-mula tertarik dengan penyebab lupus, dari hubungan antara gen keluarga dan penderita. Malah, kehadiran penderita lupus dalam keluarga dapat meningkatkan kecenderungan lupus dalam anggota keluarga yang lain. Di samping itu, ahli keluarga penderita lupus, semasa menjalani ujian perubatan, cenderung positif.
Kemudian, dengan kehadiran gen yang mencetuskan perkembangan penyakit, itu tidak bermakna bahawa orang itu boleh terjejas secara langsung atau boleh mewarisi lupus. Sebaliknya, penyelidik percaya bahawa penyebab lupus mempunyai kaitan dengan keadaan alam sekitar yang tidak baik. Tetapi malangnya, mereka masih tidak dapat menentukan yang mana faktor paling kuat menyebabkan seseorang mengalami lupus.
2. Hormon
Sebenarnya, wanita adalah 9 kali lebih mungkin untuk membina lupus daripada lelaki. Fenomena ini dapat dijelaskan oleh hormon seks yang dihasilkan oleh sistem imun wanita dan lelaki, yang keduanya jelas berbeza. Badan wanita menghasilkan dan menggunakan lebih banyak estrogen, manakala tubuh lelaki bergantung kepada hormon yang dipanggil androgen.
Estrogen dikenali sebagai hormon "peningkatan imunisasi", yang bermaksud bahawa wanita mempunyai sistem imun yang lebih kuat daripada lelaki, memandangkan keperluan evolusi untuk wanita bertahan, memainkan peranan dalam melahirkan dan memelihara anak-anak mereka. Tetapi akibatnya, apabila sistem imun menyerang tubuh, wanita lebih cenderung mengalami penyakit autoimun.
3. Persekitaran
Di samping itu, beberapa faktor persekitaran dikaitkan dengan punca lupus. Penyelidik telah mengaitkan lupus dan pelbagai racun alam sekitar, seperti asap rokok, natrium silika gel, dan merkuri. Herpes zoster virus (virus yang menyebabkan herpes zoster), dan keradangan cytomegalovirus juga merupakan salah satu sebab seseorang mendapat lupus.
Apakah faktor-faktor yang meningkatkan risiko mendapatkan lupus?
Selain daripada ketiga-tiga faktor ini, terdapat beberapa perkara lain yang mungkin membuat seseorang lebih berisiko mendapat lupus. Apa sahaja?
- Seks. Adalah diketahui bahawa wanita lebih terdedah kepada lupus daripada lelaki. Ini berkaitan dengan genetik dalam tubuh wanita.
- Perlumbaan. Lupus lebih terdedah kepada orang yang mempunyai kaum Asia dan Afrika.
- Mengambil dadah. Sesetengah jenis ubat anti-rampasan, ubat tekanan darah, dan antibiotik boleh mencetuskan kemunculan lupus apabila mereka berhenti mengambil ubat.
- Pendedahan matahari. Pendedahan matahari boleh menyebabkan luka pada kulit yang boleh menyebabkan lupus disebabkan oleh organ atau sel yang terdedah dalam tubuh.
Bagaimana doktor mendiagnosa lupus?
Bukan sahaja kerana ia mempunyai 1000 muka, tetapi juga lupus hadir dalam pelbagai keadaan untuk semua orang. Ini menjadikan lupus lebih sukar untuk dikesan.
Sehingga kini tiada pemeriksaan khusus yang dapat mengesan lupus. Walau bagaimanapun, doktor biasanya menasihati pesakit untuk mengambil beberapa ujian, seperti ujian air kencing, ujian darah, dan ujian antibodi.
Untuk mendiagnosis sama ada seseorang mempunyai lupus, doktor juga biasanya melihat riwayat kesihatan keluarga, melakukan pemeriksaan kesihatan umum, dan memberi nasihat kepada pesakit menjalani biopsi kulit dan buah pinggang.
Apakah rawatan untuk lupus??
Sehingga kini, lupus adalah penyakit yang belum dijumpai. Jadi orang yang mengalami lupus tidak dapat sembuh sepenuhnya. Walau bagaimanapun, pesakit masih akan menerima rawatan. Rawatan ini bertujuan untuk:
- Mengelakkan gejala daripada lupus
- Mengurangkan pelbagai gejala lupus
- Mengurangkan kerosakan organ dan masalah lain
- Mengurangkan bengkak dan kesakitan
- Menenangkan sistem imun
- Mengurangkan atau mencegah kerosakan bersama
- Elakkan komplikasi
Biasanya rawatan dilakukan dengan memberi ubat pesakit untuk melegakan gejala atau masalah kesihatan yang lain. Dadah yang diberikan seperti:
1. Nonsteroidal anti-radang dadah (NSAIDs)
Ubat ini termasuk ubat penahan sakit yang biasanya diberikan kepada odapus untuk merawat kesakitan, demam, dan bengkak sendi yang dia alami. Contoh-contoh NSAIDs adalah naproxen, ibuprofen, dan motrin. Kebanyakan NSAID tidak memerlukan preskripsi doktor, tetapi beberapa ubat yang mempunyai dos yang kuat dan kesan sampingan mesti menggunakan preskripsi.
2. Ubat antimalaria
Ubat ini sebenarnya digunakan untuk mencegah dan merawat malaria. Tetapi dalam kes ini, ubat malaria diperlukan oleh Odapus untuk menangani gejala sakit sendi, ruam kulit, keradangan lapisan jantung, dan demam - yang biasanya berlaku pada pesakit malaria.
Malah, pelbagai kajian telah menunjukkan bahawa pesakit lupus yang diberi ubat malaria mempunyai jangka hayat yang lebih tinggi daripada yang tidak diberikan oleh ubat ini. Jenis ubat malaria yang diberikan ialah Hydroxychloroquine (Plaquenil), Chloroquine (Aralen), Quinacrine (Atabrine).
3. Kortikosteroid
Jenis ubat ini diperlukan oleh pesakit lupus untuk mengelakkan keradangan yang sangat terdedah kepada tubuh. Walau bagaimanapun, ubat kortikosteroid mempunyai kesan sampingan jangka panjang seperti meningkatkan berat badan, menjadikan tulang lebih keropos, tekanan darah tinggi, dan diabetes.
4. Imunosupresan
Dadah imunosupresan berfungsi untuk menyekat sistem imun. Sudah tentu, ubat jenis ini diperlukan oleh odapus, sistem kekebalannya terlalu dominan. Beberapa jenis ubat yang biasanya digunakan ialah azathioprine (Imuran, Azasan), mycophenolate (CellCept), leflunomide (Arava) dan methotrexate (Trexall).
Penggunaan jangka panjang ubat imunosupresan boleh menyebabkan kerosakan hati, mengurangkan kesuburan, dan meningkatkan risiko kanser. sementara, kesan sampingan jangka pendek yang mungkin berlaku adalah mual, cirit-birit, dan demam.
Komplikasi dan masalah kesihatan yang boleh timbul akibat lupus
Lupus adalah penyakit yang mengganggu sistem imun, sehingga banyak sistem atau tisu lain yang mengalami gangguan tubuh. Terdapat beberapa komplikasi yang mungkin berlaku di Odapus, iaitu:
- Kegagalan buah pinggang
- Gangguan darah, seperti anemia
- Tekanan darah tinggi
- Vaskulitis, keradangan pembuluh darah
- Masalah ingatan
- Mengalami perubahan tingkah laku, seperti halusinasi yang kerap
- Kejang
- Strok
- Penyakit jantung
- Masalah dengan paru-paru, misalnya keradangan lapisan paru-paru dan radang paru-paru
- Mudah diserang oleh pelbagai penyakit berjangkit
- Kanser
Cara hidup dengan lupus?
Walaupun lupus adalah penyakit yang tidak boleh diubati, odapus masih boleh hidup dengan aman dan mengurangkan risiko gangguan yang mungkin timbul. Berikut adalah beberapa perkara yang boleh dilakukan oleh Odapus untuk mencegah komplikasi daripada muncul dan boleh hidup dengan aman dengan lupus:
- Senaman secara teratur. Odapus mudah terdedah kepada gangguan sendi dan tulang. Sentiasa melakukan sukan dengan ruti boleh membantu beliau mengekalkan tulang dan sendi yang sihat.
- Berhenti merokok. merokok hanya akan menjadikan penyakit ini lebih teruk, kerana ia boleh meningkatkan risiko penyakit jantung, serangan jantung, dan radang paru-paru.
- Dapatkan rehat yang cukup dan elakkan tekanan. Tekanan hanya akan menjadikan gejala lupus lebih teruk. Oleh itu, odapus mesti banyak berehat dan mengelakkan stres.
- Memahami badan. Pesakit dengan lupus mesti tahu apabila gejala lupus muncul dan apa yang mencetuskannya. Sebagai contoh, keletihan timbul, maka odapus harus segera berehat dan menghentikan semua aktiviti terlebih dahulu.
- Elakkan pendedahan matahari. Cahaya matahari boleh memperburuk ruam kulit yang berlaku. Jika anda terpaksa beredar pada siang hari, anda harus menggunakan pelindung matahari untuk melindungi kulit.
Makanan yang disyorkan dan dielakkan untuk pesakit dengan lupus
Makanan juga memberi kesan kepada keadaan lupus. Terdapat gejala yang melegakan, tetapi ada juga yang memperburuk gejala lupus. Oleh itu, Odapus harus pandai memilih makanan yang tepat. Kemudian hanya makanan yang disyorkan dan dicabar jika anda mempunyai lupus?
Makanan yang baik untuk penderita lupus
Makanan yang mengandungi nutrien tertentu dapat mengurangkan atau bahkan mencegah gejala lupus. Berikut adalah jenis makanan yang diperlukan oleh Odapus:
1. Makanan yang mempunyai antioksidan yang tinggi
Odapus terdedah kepada keradangan, jadi makanan yang mengandungi antioksidan yang tinggi mestilah dalam menu makanan. Antioksidan boleh mencegah dan mengurangkan keradangan di dalam badan. Bahan ini boleh didapati dalam buah-buahan dan sayur-sayuran.
2. Makanan yang mengandungi omega-3
Makanan seperti salmon, tuna, sardin dan makarel adalah contoh makanan yang kaya dengan omega-3. Jenis lemak yang baik ini diperlukan oleh Odapus untuk mencegah komplikasi seperti penyakit jantung dan strok.
3. Makanan yang mempunyai kalsium dan vitamin D yang tinggi
Salah satu masalah umum pada orang yang lupus ialah gangguan tulang, seperti kerapuhan, dan masalah sendi. Untuk mengurangkan risiko ini, odapus memerlukan kalsium dan vitamin D yang dapat menguatkan tulang dan baik untuk sendi. Kedua-dua nutrien ini boleh didapati dalam susu dan makanan olahan, sayur-sayuran hijau gelap, dan kacang-kacangan seperti kacang soya dan badam.
Makanan yang perlu dielakkan oleh orang dengan lupus
Sementara itu, terdapat makanan yang sebenarnya memperburuk gejala-gejala dan bahkan meningkatkan risiko komplikasi di odapus. Mana-mana makanan yang dicabar jika anda mendapat lupus?
1. Makanan dengan lemak tepu dan lemak trans tinggi
Lemak tepu dan lemak trans hanya akan membuat gejala lupus lebih teruk, kerana ia meningkatkan peluang penyakit kronik lain, seperti pukulan. Oleh itu, elakkan makanan yang mengandungi bahan-bahan ini, seperti makanan goreng, makanan segera, lemak dalam daging, kulit ayam, dan daging.
2. Makanan yang mengandungi terlalu banyak natrium
Makanan yang tinggi natrium seperti makanan yang dibungkus dan makanan masin juga harus dielakkan oleh Odapus. Natrium juga membuat odapus semakin terdedah kepada penyakit jantung, malah kegagalan jantung.
3. Makanan yang mengandungi bawang
Bawang selalu digunakan sebagai rempah dapur utama yang anda tidak boleh ketinggalan. Walau bagaimanapun, jika anda mengalami odapus, anda harus mengelakkan makanan yang mempunyai bawang di dalamnya. Kerana, menurut penyelidikan, bawang mempunyai impak terhadap sistem kekebalan tubuh.
Bawang dapat meningkatkan jumlah sel darah putih, di mana sel-sel ini adalah sel-sel utama sistem kekebalan tubuh. Semakin banyak sel darah putih semakin kuat sistem imun. Sudah tentu, ini akan memberi kesan kepada orang yang mempunyai lupus.
Juga Baca:
- Bolehkah Lupus Menyebabkan Strok?
- Sukan Apa Sudah Dilakukan oleh Orang Dengan Lupus?
- Senarai Makanan untuk Pesakit Lupus: Mana Yang Baik, Yang Dihindari?